ارزیابی اﺛﺮ عامل‌های مختلف ﺑﺮ ریزازدیادی زربین (Cupressus sempervirens var. horizontalis) چهارهزارساله ابرکوه

پژوهش پیش‌رو به‌­منظور حفظ ذخیره ژنتیکی و تکثیر زربین (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis (Milll.) Gord) 4000 ساله­ ابرکوه به روش کشت بافت انجام شد. در آزمایش اول، اثر زمان نمونه­‌گیری (چهار فصل)، دو نوع محیط کشت Murashige & Skoog (MS) و Woody Plant Medium (WPM) و غلظت­‌های مختلف بنزیل‌آدنین (BA) (صفر، 0/1 و یک میلی‌گرم در لیتر) بر پرآوری ریزنمونه‌­های زربین بررسی شد. در آزمایش دوم و سوم، اثر محیط کشت (MS و WPM)، غلظت‌های بنزیل‌آدنین/BA (صفر، 0/1، 0/5 و یک میلی­‌گرم در لیتر) به‌تنهایی و در ترکیب با 01/0 میلی­‌گرم در لیتر ایندول‌بوتیریک‌اسید (IBA) و نوع ریزنمونه (سرشاخه‌­های اولیه و ثانویه) بر پرآوری گیاه به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی شد. در آزمایش اول، بیشترین تعداد شاخساره در ریزنمونه‌­های تهیه‌شده در فصل بهار و تابستان که به‌­ترتیب در محیط کشت‌های MS و WPM کشت شده بودند، به‌دست آمد. در آزمایش دوم، بیشترین شاخه‌­زایی و افزایش طول در محیط کشت WPM و در سرشاخه‌های ثانویه مشاهده شد. بیشترین طول شاخساره در ریزنمونه اولیه کشت‌شده در محیط ­کشت WPM با غلظت 0 /1و 0/5 میلی­‌گرم در لیتر BA و همچنین ریزنمونه اولیه در محیط کشت MS بدون BA به‌دست آمد. در آزمایش سوم، بیشترین تعداد شاخساره با میانگین سه، مربوط به ریزنمونه­‌های ثانویه در محیط کشت WPM حاوی صفر میلی­‌گرم در لیتر BA+ 0/01 میلی­‌گرم در لیتر IBA بود. به‌­طور کلی، بهترین زمان نمونه‌برداری، محیط کشت و نوع ریزنمونه به‌­ترتیب فصل بهار، محیط WPM و سرشاخه ثانویه بود.